نقش خواننده‌ی آرمانی در نقد ادبیات داستانی

نویسنده

  • حسین صافی پیرلوجه استادیار پژوهشکده‌ی زبان‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده مقاله:

هدف از این جستار، تبیین فرایند خوانش و فهم متن با تأکید بر مفهومی به نام «خواننده­ی فرضی» است؛ مفهومی که از یک سو نقد خواننده­مدار و از سوی دیگر نقد مؤلف­محور را بر سر تعریف آن با یکدیگر تلفیق کرده و از ائتلاف این دو رویکرد هرمنوتیکیِ ظاهراً هم­ستیز، در این­جا بر ضد هرگونه رویکرد متن­گرایانه به نقد ادبیات داستانی، بهره گرفته­ایم. متن را در این دیدگاه ضدعینیت­گرا، جز زمینه­ای برای آمیزش آفاق دید نویسنده و خواننده ندیده­ایم. به­پشتوانه­ی پیش­فهم­های مشترک میان طرفین متن، خواننده­ی فرضی را هم مفهومی برساخته از آداب و اصول حاکم بر آفرینش و خوانش ادبیات داستانی تعریف کرده­ایم: مفهومی کاملاً آرمانی، که هیچ­گاه در مورد این یا آن شخص بخصوص صدق نمی­کند، ولی خوانش دلبخواهی متن را به­درستی مهار می­کند. در انتهای این جستار به این نتیجه رسیده­ایم که با شناسایی عادت­های داستان­خوانی در یک جامعه­ی زبانی و گردآوری آنها تحت اصطلاح «خواننده­ی فرضی» می­توان فاصله­ی کاذبی را که در دیگر نظریه­های تفسیر معمولاً بر تباعد میان نیت مؤلف و برداشت خواننده دامن می­زند، برطرف کرد و در عوض، به ضرورت هم­کوشی نویسنده و خواننده در معنادهی به متن گردن نهاد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

نقد کتاب پسامدرنیسم در ادبیات داستانی ایران

چکیده در پاره ای از کشورهای جهان، اواخر نیمة دوم قرن بیستم تا عصر حاضر با عنوان دورة پسا مدرن نام گذاری شده است. این نام‏گذاری سبب شد که فرهنگ، هنر، دانش، و کنش های اجتماعی این دوران در این جوامع، همواره با صفت پسا مدرن تلازم یابد. از این رو و به طریق اولی، ادبیات این عهد نیز با این صفت همراه شد و هریک از منتقدان و فیلسوفان غربی، ویژگی هایی برای ادبیات این دوره تعریف کردند. مقالة حاضر، ضمن بررس...

متن کامل

ادبیات داستانی کودکان و نقش آن در رشد تفکر

آموزش تفکر به کودکان که فلسفه برای کودکان (P4C) نیز نامیده می‌شود یکی از برنامه‌های آموزشی است که مورد توجه بسیاری از دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت کودک قرار گرفته است. در این برنامۀ آموزشی از داستان‌ها به‌منزلۀ ابزار اصلی آموزش استفاده می‌شود زیرا عقیده بر این است که داستان‌ها می‌توانند مهارت‌های شناختی و توانایی پرسشگری را در کودک بالا ببرند و در‌نتیجه او را در ارزیابی استدلال‌ها، درک روابط علت...

متن کامل

سیر ادبیات داستانی در ایلام

ادبیات داستانی که در معنای امروزی آن بیشتر ناظر به داستان کوتاه، داستان بلند و رمان است، در ایلام پیشینة اندکی دارد و شروع آن به داستان‌های کوتاه و پراکندة کلانتر محمدی باز می‌گردد. پس از وی، خداداد ابراهیمی با نگارش داستان‌های کوتاه به‌طور جدی وارد این حوزه شد و در سال 1378 «عاطفه در غبار» را به عنوان اولین کتاب چاپ‌شده در حوزۀ ادبیات داستانی ایلام، منتشر کرد. پس از آن، آثار دیگری در این حوزه،...

متن کامل

گوتیک در ادبیات داستانی

واژة «گوتیک» صفتی است که به شکل ضمنی به انتساب یا تعلق چیزی به قوم «گوت» اشاره می کند. همچنین گوتیک­ نام یک ژانر ادبی است که در دهة 1760 تا 1820 به وجود آمد و هنوز هم به اشکال گوناگون دیده می شود. محیط های این ژانر معمولاً قصرهای دربسته، ویرانه ها و زمین های متروک هستند. ادبیات گوتیک را باید شاخه ای از مکتب رمانتیسم یا پیش رمانتیسم به شمار آورد. داستان های گوتیک بیشتر حکایت های تیره و تاری از مع...

متن کامل

ادبیات داستانی کودکان و نقش آن در رشد تفکر

آموزش تفکر به کودکان که فلسفه برای کودکان (p4c) نیز نامیده می شود یکی از برنامه های آموزشی است که مورد توجه بسیاری از دست اندرکاران تعلیم و تربیت کودک قرار گرفته است. در این برنامۀ آموزشی از داستان ها به منزلۀ ابزار اصلی آموزش استفاده می شود زیرا عقیده بر این است که داستان ها می توانند مهارت های شناختی و توانایی پرسشگری را در کودک بالا ببرند و در نتیجه او را در ارزیابی استدلال ها، درک روابط علت...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 18  شماره 8

صفحات  203- 230

تاریخ انتشار 2018-10-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023